خشک‌سالی داروهای گیاهی را کمیاب و گران کرده است

علی بهبودی، جوان متولد دهه70 است. او با تکیه بر 2سال تجربه شاگردی و گذراندن یک‌سال دوره آموزشی در دانشگاه پیراپزشکی از 7سال قبل به صنف فروش گیاهان دارویی در محله نوید پیوسته است. با وجود جوانی و سن وسال کمش با تجربیاتی که دارد در درمان بیماری‌ها به مراجعه‌کنندگان کمک‌های خوبی کرده است.

تخصص علمی و تجربی لازم است

بهبودی متولد سال 1372 است. او که سابقه 2سال شاگردی در زمینه گیاهان دارویی را دارد، تجربه و علم را لازمه ورود به شغل گیاهان دارویی می‌داند. او در توضیح بیشتر می‌گوید: در شغل گیاهان دارویی دانش حرف اول را می‌زند. خودم 2سال شاگرد محمد صدیق، از دارو گیاهی‌های معروف خواجه‌ربیع بودم. در این شغل باید با اسامی گیاهان دارویی، خواص آن‌ها و طبایع انسان (بلغم، سودا، صفرا و دم) آشنا شوید. 

خواص عرقیات و نحوه گرفتن عرقیات گیاهی را فرابگیرید. من یک‌سال نیز در دانشگاه پیراپزشکی، کتاب‌های مختلف گیاهان دارویی را خواندم. در این شغل باید با مطالعات کتاب‌های جدید در زمینه گیاه‌شناسی اطلاعات خود را به‌روز کنیم. چون در شغل گیاهان دارویی شما با جان انسان‌ها در ارتباط هستید، باید تجربه علمی و عملی کافی و لازم را داشته باشید. میزان و درصد مصرف گیاهان دارویی به‌ویژه در داروهای ترکیبی که از مجموع چند گیاه درست می‌شود بسیار مهم است و اگر تجربه نداشته باشی صدمات جسمانی و روحی شدیدی به فرد بیمار وارد می‌شود.

تأثیر گرانی و خشک‌سالی

او ادامه می‌دهد: در چند سال اخیر داروهای گیاهی و طب سنتی مورد اقبال و توجه مردم بوده‌اند اما افزایش تورم و خشک‌سالی تأثیرات منفی را بر شغل گیاهان دارویی داشته است. بهبودی می‌گوید: استفاده از گیاهان دارویی با روش درست هیچ‌گونه تأثیر منفی و مضراتی برای بدن ندارد و اتفاقا مفید هم هست. اما داروهای شیمیایی با وجود تأثیرگذاری سریع، اثرات منفی زیادی دارد.

من مشتری‌هایی داشته‌ام که با وجود سلامتی از عرقیات و داروهای گیاهی مفید استفاده می‌کردند. اما در یکی 2سال اخیر با افزایش قیمت‌ها و تورم بیش از اندازه، استقبال و خرید داروهای گیاهی خیلی کمتر شده است. 

خشک‌سالی نیز تأثیرات منفی خود را دارد، ما در گذشته با رفتن به کوه‌های کلات و هزارمسجد بخشی از گیاهان دارویی را خودمان تهیه می‌کردیم، اما امسال به دلیل خشک‌سالی و نبود گیاهان دارویی به کوه نرفتیم و همه را خریدیم، از طرف دیگر با انبار و احتکار گیاهان دارویی توسط برخی سودجویان قیمت گیاهان دارویی چند برابر شده است، همچنین چون بخشی از این گیاهان وارداتی هستند با نوسانات قیمت دلار، افزایش قیمت زیادی پیدا کرده‌اند و قدرت خرید مردم کم شده است.

آسیاب گیاهان دارویی

آسیاب یکی از لوازم ضروری در شغل گیاهان دارویی است. علی آقا این‌طور توضیح می‌دهد: از این وسیله برای مخلوط‌کردن گیاهان دارویی و خردکردن دانه‌ها و مغزهای گیاهان دارویی استفاده می‌شود. در گذشته برای آسیاب‌کردن از آسیاب‌ها و هاون‌های چدنی و مسی دستی در اندازه‌های کوچک، متوسط و بزرگ استفاده می‌کردند، به این صورت که گیاهان یا مغزها را داخل هاون یا آسیاب دستی می‌ریختند و با کوبیدن دسته هاون مغزها و اجزای گیاه دارویی به‌تدریج خرد و در جریان کوبیدن با هم ترکیب می‌شدند. هنوز هم در برخی مغازه‌های قدیمی گیاهان دارویی یا همان عطاری‌ها این آسیاب‌های دستی و هاون‌ها وجود دارد.

امروز به جای استفاده از آسیاب‌ها و هاون‌های مسی از آسیاب‌های برقی با تیغه‌های فولادین استفاده می‌شود که در زمانی اندک گیاهان و مغزهای زیادی را خرد و با هم ترکیب می‌کند.

در یک مورد که فرد کرونایی تحت تأثیر تبلیغات اشتباه با خوردن موادمخدر دچار سرگیجه شده و در حالت تنفسی بدی قرار داشت، با دادن یک داروی ترکیبی و مؤثر که برای تهیه اش آسیاب بسیار موثر بود جانش را نجات دادم و بعد از آن نیز با خوردن همین ترکیب گیاهی سلامتی خود را به دست آورد.

دستگاه روغن‌گیری و عرق‌گیری

آن‌طور که علی آقا می‌گوید: در گذشته شغلی به نام عصاری یا روغن‌گیری وجود داشت که کار گرفتن روغن از دانه‌های خوراکی و دارویی را انجام می‌داد. عصارها دانه‌های روغنی و خوراکی را داخل دیگی بزرگ می‌ریختند و با غلتاندن وزنه و سنگ روغن دانه‌ها را می‌گرفتند. 

روغن‌های دارویی مثل سیاه‌دانه و کرچک نیز از محصولات این عصاری‌ها بودند که به عطاری‌ها فروخته می‌شدند. امروز روغن‌های دارویی توسط کارخانه‌های صنعتی تولید، بسته‌بندی و وارد بازار می‌شوند. عرقیات گیاهی بخش مهمی از گیاهان دارویی را تشکیل می‌دهند. در گذشته با ریختن گیاهان دارویی داخل دیگ از طریق تقطیر عرق‌گیری به‌طور خانگی انجام می‌شد. اما امروز عرق‌گیری خانگی به دلیل غیربهداشتی بودن ممنوع شده است و کارخانجات صنعتی مورد تأیید وزارت بهداشت انواع عرقیات گیاهان دارویی را تولید و در اختیار مغازه‌های گیاهان دارویی قرار می‌دهند.

مراجعه بیماران کرونایی

با شیوع بیماری کرونا بسیاری از شهروندان به گیاهان دارویی گرایش پیدا می‌کنند، فروش مغازه‌های گیاهان دارویی نیز افزایش می‌یابد اما سود اصلی را عمده‌فروشان داروهای گیاهی می‌برند. بهبودی با تأیید این مطلب می‌گوید: با شیوع کرونا و تبلیغات گسترده برای مفیدبودن گیاهان دارویی مثل زنجبیل، آویشن و کندر در بهبود این بیماری، تقاضا برای این گیاهان زیاد شد و ما نیز در ابتدا سود خوبی به دست آوردیم. اما بعد از تمام شدن ذخیره مغازه مجبور شدیم همان سود را برای خرید دوباره گیاهان دارویی که حالا چند برابر شده بود هزینه کنیم.

در واقع سود اصلی را بنکدارها و عمده‌فروشان که انبارهای پر از آویشن و زنجبیل داشتند بردند. در دوران کرونا تعدادی از افراد مبتلا به کرونا به مغازه ما مراجعه کردند و من نیز بر اساس آموزه‌های علمی و تجربیاتم داروهایی را در اختیار آنان قرار دادم و برخی نیز بهبودی نسبی را به دست آوردند.